Rwa kulszowa

Problem rwy kulszowej, jak zauważyli naukowcy, dotyka co drugiego człowieka. Istnieje jedna z teorii, mówiąca o tym, że atak rwy kulszowej i postrzał trwają od 2 do 6 tygodni. Rwa kulszowa, zwana też bólami korzonkowymi lub ischialgią, jest częstym schorzeniem występującym jako rwący ból, biegnący od dołu pleców (od pasa) lub od pośladków do nogi lub obu nóg. Nasila się on przy długim siedzeniu lub chodzeniu, pochylaniu się, skręcie kręgosłupa, przy dźwiganiu ciężkich przedmiotów, a nawet przy kaszlu lub kichaniu. Głównym objawem jest ból, czasem uczucie drętwienia, kłucia lub mrowienia, jakby po naszej nodze przechodził prąd. W większości przypadków rwa kulszowa spowodowana jest uciskiem krążka międzykręgowego (dysku). I dopada nas w najmniej oczekiwanym czasie. Pojawia się więc pytanie: Co robić?

NIECO O NERWIE KULSZOWYM

Nerw kulszowy jest największym nerwem w ciele ludzkim, a jego odgałęzienia unerwiają tylną część uda oraz łydkę. Nerw ten powstaje w wyniku połączenia wielu różnych włókien nerwowych, które wychodzą z korzeni nerwowych na wysokości kręgów lędźwiowych oraz krzyżowych od samego rdzenia kręgowego. Ucisk lub też zapalenie tych korzeni jest najczęstszą przyczyną rwy kulszowej. Ucisk daje na ogół wysunięty lub nawet wpadnięty dysk międzykręgowy. Stąd też duży ból.

KORZONKI

Korzonki to popularna nazwa pęczków włókien nerwowych, które odchodzą od rdzenia kręgowego pomiędzy poszczególnymi kręgami — od szyjnych po lędźwiowe. Korzonki występują parami — po dwa z prawej i z lewej strony rdzenia. Takie ich umiejscowienie sprawia, że są bardzo wrażliwe na wszelkie zmiany zarówno samego kręgosłupa, jak i jego najbliszej okolicy. Ucisk na korzonki nerwowe powoduje silne dolegliwości, które mają charakter nerwobólu.

PRZYCZYNY RWY KULSZOWEJ

Przyczyn rwy kulszowej jest wiele. Najczęściej są to:

1. Zwyrodnienia kręgosłupa

Kiedy kręgosłup choruje (np. z powodu zwyrodnień, urazów), w kręgach wybrzusza się włóknisty pierścień lub wypada galaretowate jądro. Dyski zaczynają wystawać poza oś kręgosłupa i uciskają na korzonki nerwowe, co powoduje przeszywający, ogromny ból. Promieniuje on z miejsca ucisku do nóg. 

2. Urazy

Podczas urazu najczęściej uszkodzeniu ulega lędźwiowy odcinek kręgosłupa. Wówczas ból promieniuje do pośladków, a czasem schodzi poprzez udo aż do łydki i stopy. To typowy objaw ostrej rwy kulszowej.

3. Intensywny wysiłek fizyczny

Ostry atak korzonków bywa powodowany zbyt intensywnym wysiłkiem fizycznym, zarówno o charakterze sportowym, jak i innym (np. forsowne kopanie ziemi na działce po zimie, gdy nie jesteśmy jeszcze zaprawieni do intensywnego ruchu). Szczególnie dotyka on osoby, które na co dzień prowadzą siedzący tryb życia i nagle zaczynają forsownie ćwiczyć, pracować fizycznie. Słabe mięśnie pleców i brzucha nie są w stanie dobrze podtrzymywać kręgosłup i krążki międzykręgowe się przesuwają. To samo może się stać przy każdym przeciążeniu kręgosłupa, np. nieprawidłowym dźwiganiu ciężaru czy podnoszeniu się z fotela, krzesła. 

4. Nagłe schłodzenie organizmu

Pojawieniu się dolegliwości i ich nawrotom sprzyja także gwałtowne oziębienie ciała, np. wejście do zimnej wody w upalny dzień czy leżenie na wilgotnej ziemi. Przyczyną ataku korzonków mogą być miejscowe stany zapalne oraz niektóre choroby zakaźne. Dodać należy też i to, że podczas intensywnego ruchu organizm jest rozgrzany i łatwo o zawianie. Można wówczas dostać postrzału i znieruchomieć.

OBJAWY RWY KULSZOWEJ

Objawy rwy kulszowej są dość charakterystyczne. Dolegliwość o charakterze ostrego bólu zlokalizowana jest wzdłuż przebiegu nerwu kulszowego, dlatego ból może promieniować do pośladka, do tylnej powierzchni uda, łydki albo stopy. Związane jest to z tym, że taki mają przebieg włókna nerwowe nerwu kulszowego, który jest najgrubszym i najdłuższym nerwem organizmu człowieka.

Podział bólu na ostry i przewlekły jest umowny. Przyjmuje się, że ostry ból trwa do miesiąca, a przewlekły — ponad trzy miesiące. Jeśli ten sam ból trwa krócej niż trzy miesiące, ale nawraca, również jest uważany za ból przewlekły, nawracający.

OBJAWY ALARMOWE W RWIE KULSZOWEJ

Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem lub zadzwonić po Pogotowie Ratunkowe, jeśli wystąpi jeden lub kilka z poniższych objawów:

— Niedowład — tj. znaczne osłabienie lub paraliż kończyny dolnej (rwa kulszowa porażenna), co najczęściej objawia się opadaniem stopy, niemocą poruszania jej, chodzenia. ¶ Zaburzenia w kontrolowaniu oddawania moczu lub/i stolca wywołane uszkodzeniem funkcji zwieraczy pęcherza moczowego i/lub odbytu.

— Zaburzenia czucia — czucie może być osłabione lub nawet zaniknąć.

POMOC W RWIE KULSZOWEJ

Gdy dopadnie nas rwa kulszowa, warto spróbować znaleźć taką pozycję, która odciąży uciskany korzonek. Aby uśmierzyć ból, należy:

1. położyć się na wznak, na twardym materacu; 

2. nogi muszą być zgięte w stawach biodrowych i kolanowych pod kątem prostym (podłożyć pod oba podudzia krzesło lub zamiast niego kilka koców złożonych w kostkę);

3. schłodzić bolące miejsce — pod wpływem niskiej temperatury wydzielają się naturalne substancje przeciwbólowe;

4. zażyć lek przeciwbólowy, przeciwzapalny.

Jeśli ból jest dokuczliwy, zaleca się jedno- lub dwudniowe ograniczenie codziennych aktywności i odpoczynek, najlepiej w łóżku w pozycji poziomej (leżenie).

NATURALNE TERAPIE

Oprócz lekarskich zaleceń, warto pomóc sobie, czy najbliższym, w warunkach domowych. Istnieje kilka sposobów radzenia sobie z przypadłościami rwy kulszowej.

Picie ziół jest uzupełnieniem całości terapii.

MIESZANKA NA NERWOBÓLE KORZONKOWE I RWĘ KULSZOWĄ

 1. kwiat melisy 50 g
 2. kwiat rumianku 50 g
 3. kora wierzby 50 g
 4. kwiat lawendy 20 g
 5. korzeń arcydzięgla 20 g

Łyżeczkę zmieszanych ziół zalewamy wrzątkiem, przykrywamy i odstawiamy na 20 min., po czym przecedzamy. Pijemy 2 - 3 razy dziennie po szklance naparu.

LECZNICZA KĄPIEL OWSIANA

Bierzemy 50 dag słomy owsianej i zalewamy 5 litrami letniej wody, odstawiamy na 3 godziny. Następnie podgrzewamy do wrzenia i gotujemy powoli, pod przykryciem, około 20 min. Wlewamy przez sito do wanny i dolewamy wody o temperaturze 40 st. C. Czas kąpieli nie może przekraczać 30 min. Kąpiele w słomie owsianej działają rozluźniająco na złogi wapniowe, a także przeciwbólowo.

TERAPIA WG KS. S. KNEIPPA

Ksiądz Sebastian Kneipp radził swoim pacjentom stosować naturalne metody leczenia kręgosłupa. W przypadku jego dolegliwości zalecał ,,płaszcz hiszpański’’. Jest to bardzo długa, aż po palce u nóg, lniana lub bawełniana koszula z rękawami, rozcięta z przodu. Koszulę taką maczamy w ciepłym wywarze z siana lub słomy owsianej, wyżymamy i nakładamy na gołe ciało. W łóżku na prześcieradle umieszczamy gruby koc wełniany, owijamy się nim, przykrywamy się ciepłą kołdrą. Leżymy tak do 1,5 godz., po czym zdejmujemy wszystko i nakładamy ciepłą odzież. Zabieg można powtarzać wielokrotnie.

MIESZANKA NA RWĘ KULSZOWĄ OJCA A. KLIMUSZKI

  1. ziele bylicy pospolitej
  2. ziele dziurawca
  3. liść brzozy
  4. liść borówki brusznicy
  5. liść borówki czernicy
  6. kwiat lawendy
  7. kwiat wiązówki
  8. kwiat pierwiosnka
  9. kłącze perzu
 10. korzeń arcydzięgla
 11. korę kaliny koralowej

Zioła w równych ilościach mieszamy w papierowej torebce i podpisujemy. Czubatą łyżkę mieszanki zalewamy szklanką wrzątku i naparzamy pod przykryciem 30 - 60 min., po czym przecedzamy. Pijemy 3 razy dziennie po szklance na 20 min. przed posiłkiem.

INNE SPOSOBY NA KORZONKI

Przy intensywnym bólu robimy okłady z liści kapusty, które uśmierzają bóle i pomagają wydalać trucizny z organizmu.

Na bóle neuralgiczne, korzonkowe, nerwobóle, bóle lędźwi, postrzał — przykładamy na miejsca bólu po 3 - 4 warstwy liści kapusty wcześniej rozmaglowanych, na 4 godziny w ciągu dnia i na całą noc. Skórę przed położeniem na nią liści trzeba posmarować tłustym kremem, wazeliną albo oliwą.

WODA CHRZANOWA

Nacieramy miejsce bolące wodą chrzanową, sporządzoną w następujący sposób: łyżkę utartego chrzanu zalewamy szklanką przegotowanej, zimnej wody i pozostawiamy na 2 godziny. Po przecedzeniu woda jest gotowa do smarowania chorych miejsc.

REGULARNE ĆWICZENIA

Pomocna w leczeniu rwy kulszowej jest niewielka aktywność fizyczna. Ale uwaga — ćwiczenia można wykonywać dopiero po ustąpieniu pierwszego, najsilniejszego bólu (czyli stanu ostrego). Zalecane są lekkie ćwiczenia odciążające kręgosłup. Szczególnie osoby cierpiące na przewlekłe bóle o niewielkim natężeniu powinny ćwiczyć regularnie.

W przypadku rwy kulszowej ważne jest wykonywanie ćwiczeń rozciągających, unikanie gwałtownych ruchów, wykonywanie ich płynnie i powoli. Odpowiednio dobrany zestaw ćwiczeń pomaga w zmniejszeniu ucisku na nerwy. Należy porozmawiać ze swoim lekarzem lub fizjoterapeutą o tym, jakie ćwiczenia można wykonywać w domu. Warto pomyśleć również o ćwiczeniach w basenie. Ćwiczenia w wodzie znacznie odciążają kręgosłup, zmniejszają ból i ogólnie poprawiają sprawność.

DEKALOG ZAPOBIEGANIA ATAKOM RWY KULSZOWEJ

1. Podczas siedzenia równomiernie obciążaj swoje plecy i pośladki. 

2. Nie zakładaj nogi na nogę. Miej wyprostowane plecy.

3. W czasie jazdy samochodem siadaj tak, by całe uda przylegały do fotela.

4. Wstając z miejsca, staraj się jak najmniej wyginać kręgosłup.

5. Nie podnoś ciężarów, które można przesunąć. Jeśli musisz coś dźwignąć, zrób przysiad, ale plecy zachowaj proste.

6. Jeżeli niesiesz ciężkie zakupy, rozłóż je do dwóch siatek, aby równomiernie obciążyć obie strony pleców.

7. Zamiast zwykłych walizek używaj plecaka, torby czy walizki na kółkach.

8. Kiedy tylko możesz, odpoczywaj, leżąc na brzuchu. Kręgosłupowi sprzyja też leżenie na plecach na twardym podłożu z nogami lekko ugiętymi w kolanach.

9. W czasie leżenia często zmieniaj pozycję, a gdy pracujesz przy biurku, nie zapominaj o tym, aby co jakiś czas wstać, wyprostować się i przejść kilka kroków, przeciągnąć się albo zrobić tzw. koci grzbiet.

10. Sypiaj na twardym materacu, z niewielką poduszką pod głową, w pozycji wyprostowanej (także na boku), a nie skulonej.

Paweł Glugla