Krwawnik goi rany

KRWAWNIK NIE TYLKO GOI RANY

   Krwawnik pospolity jest zielem powszechnie spotykanym i pewnie dlatego niedocenianym, choć wykazuje wielokierunkowe działanie lecznicze. Podobnie jak rumianek zawiera związki o właściwościach przeciwzapalnych, przeciwbakteryjnych, poprawiających trawienie, przeciwskurczowych i uspokajających.  Przede wszystkim jednak uchodzi za skuteczny środek przeciwkrwotoczny, od dawna stosowany jako pierwsza pomoc na zranienia.

OPIS

   Krwawnik pospolity (Achillea millefolium L.) jest byliną z rodziny astrowatych. Bardzo często można go spotkać na łąkach, trawnikach, nieużytkach, przy drogach, zwykle w miejscach nasłonecznionych i suchych. Osiąga wysokość 30-70 cm. Ma charakterystyczne liście podwójnie lub potrójnie pierzastosieczne, przypominające ptasie pióra – łacińska nazwa gatunkowa millefolium oznacza „o tysiącu liści”, a na Podlasiu zwany jest tysiąclistem. Większość liści tworzy przyziemne rozetki, z których wyrastają skąpo ulistnione, sztywne łodygi kwiatostanowe. Drobne koszyczki zbudowane z białych lub rzadziej różowawych kwiatów zebrane są w gęste, płaskie baldachogrona na szczytach łodyg. Krwawnik pospolity kwitnie od wczesnego lata do późnej jesieni. Ziele ma specyficzny, cierpki, aromatyczny zapach i gorzki smak.

SKŁAD

    Surowcem leczniczym jest ziele krwawnika, zbierane w okresie kwitnienia. Można używać też samych liści lub kwiatów. Ziele ma bardzo bogaty skład chemiczny i niezwykle szerokie działanie farmakologiczne. W skład olejku eterycznego wchodzą m.in. monoterpeny (alfa-pinen, beta-pinen, sabinen, kamfen) i seskwiterpeny (beta-kariofylen, pochodne germakrenu), a także azuleny, kamfora, octan bornylu, tujon, terpineol, borneol. Ziele zawiera ponadto flawonoidy i ich pochodne (kastycyna, santyna, apigenina, luteolina, rutyna, kwercetyna), związki poliacetylenowe, kwasy fenolowe (kwas salicylowy), aminy (betaina, cholina), amidy i alkaloidy (w tym gorycz zwaną achilleiną), kumaryny, garbniki, alkohole cukrowe (inozytol, mannitol), kwasy organiczne (bursztynowy, walerianowy, octowy, mrówkowy).

Na NIESTRAWNOŚĆ

   W medycynie naturalnej krwawnik stosowany jest przede wszystkim w zaburzeniach pracy układu pokarmowego. Zawiera aromatyczne związki goryczowe, dzięki czemu zwiększa wydzielanie śliny, soku żołądkowego, soku trzustkowego, żółci, soków jelitowych, poprawiając trawienie i przyswajanie pokarmów. Herbatka z ziela przeciwdziała wzdęciom, pomaga pozbyć się dyskomfortu po posiłku i jest dobrym remedium na przejedzenie się. W różnych krajach uważano krwawnik za środek skuteczny przy braku apetytu (w szczególności towarzyszącym anemii), kolce jelitowej, niestrawności, nadkwasocie, wrzodach żołądka i jelit,  biegunkach, przewlekłych chorobach wątroby. Świeże, młode, bogate w witaminy, posiekane liście krwawnika można dodawać w niewielkiej ilości do wiosennych sałatek i kłaść na kanapki.          

ZAMIAST ASPIRYNY

    Ziele krwawnika zawiera kwas salicylowy o właściwościach przeciwbólowych, przeciwzapalnych i przeciwgorączkowych. Gorący napar z krwawnika działa rozgrzewająco, powoduje pocenie się, co sprzyja leczeniu przeziębień, grypy oraz innych chorób przebiegających z gorączką. Dawniej zalecany był na malarię, kiedy brakowało chininy. Pomaga również w astmie oskrzelowej. Zamiast herbatki można stosować kilka kropel nalewki dodanych do gorącej wody. Należy do ziół o działaniu harmonizującym, łączy w sobie gorącą i chłodną energię, działa inteligentnie: chłodzi to co gorące, rozgrzewa co zimne. Inhalacje z parującego naparu krwawnika pomagają w problemach z układem oddechowym. Dawniej mocny napar z ziela zalecano na zapalenie płuc. Skutecznym środkiem na zapalenie oskrzeli jest świeży sok z ziela przyjmowany po 1-2 łyżki 3 razy dziennie lub nalewka stosowana po 30 kropel 3-4 razy dziennie. Krwawnik posiada właściwości wykrztuśne, zmiękczające i rozluźniające wydzielinę, ułatwia jej odkrztuszanie. Wzmacnia również odporność organizmu. 

GOI RANY

      Łacińską nazwę krwawnik użyczył od legendarnego Achillesa, greckiego herosa i bohatera wojny trojańskiej, który zielem krwawnika miał leczyć rany swoich żołnierzy. Polska nazwa również wskazuje na tradycyjne zastosowanie tej rośliny. Krwawnik od dawna cieszył się dobrą reputacją na polach bitewnych, szczególnie jako środek zamykający rany zadane żelazem. Wprawdzie niektórzy zielarze poddają w wątpliwość natychmiastowe działanie przeciwkrwotoczne, jednak nie ulega wątpliwości, że zarówno świeże zmiażdżone ziele, ziele wysuszone i sproszkowane (posypać ranę), jak i kompresy z odwaru sprzyjają oczyszczaniu skaleczeń i szybkiemu gojeniu (podobnie jak ziele babki), łagodzą ból, przeciwdziałają tworzeniu się szpecących blizn. Przyłożenie liści na ranę sprawia, że skaleczone miejsce drętwieje. Ziele przyspiesza również wchłanianie wybroczyn i siniaków. Krwawnik jest praktycznie zawsze pod ręką i może służyć jako pierwsza pomoc - nie zaszkodzi wypróbować w niezbyt poważnych dolegliwościach. 

NA KRWAWIENIE

W lecznictwie ludowym krwawnik od wieków uważany był za środek hamujący krwotoki wewnętrzne, w tym krwawienia z przewodu pokarmowego i dróg moczowych, plucie krwią, krwawienie po usunięciu zęba czy krwotok poporodowy. Można pić napar lub świeży sok wyciśnięty z ziela po 30-40 kropel. Poprawia również krążenie krwi i łagodzi ból towarzyszący żylakom. Preparaty z rośliny aktywizują działanie fibryny, ale nigdy nie prowadzą do powstania zakrzepów. Herbatka z krwawnika stosowana regularnie stopniowo powoduje obniżenie ciśnienia krwi (nie działa, kiedy ciśnienie jest niskie). Pomaga leczyć dolegliwości związane z nieprawidłowym krążeniem, np. migreny, a także miażdżycę. Przy zaburzeniach rytmu serca zaleca się sok wyciśnięty ze świeżego ziela 3 razy dziennie po 30-40 kropel z niewielką ilością wina. W przypadku niedokrwistości pić napar z krwawnika 3 razy dziennie po 1/3 szklanki.

INFEKCJE UKŁADU MOCZOWEGO

    Krwawnik działa stymulująco na nerki, łagodnie zwiększa wydzielanie moczu. Dzięki działaniu dezynfekującemu, przeciwzapalnemu i ściągającemu pomaga w przewlekłych infekcjach układu moczowego. Warto przy tym usunąć z diety cukier. W stanach zapalnych pęcherza moczowego warto łączyć krwawnik z liśćmi brzozy, zielem mniszka lekarskiego, zielem skrzypu, zielem nawłoci. Do nasiadówek dodawać napar z równych części ziela krwawnika, ziela dziurawca i kwiatów rumianku. Z uwagi na ściągające właściwości chłodny napar z krwawnika pomaga w nietrzymaniu moczu. Słabą herbatkę podawano dzieciom moczącym się w nocy. Krwawnik należy do dobrych środków detoksykujących, czyli jak dawniej mówiono oczyszczających krew.

DLA KOBIETY I MĘŻCZYZNY

   Krwawnik wzmacnia wątrobę, co pomaga regulować gospodarkę hormonalną w organizmie i sprzyja regularnym, bezbolesnym menstruacjom. Warto stosować preparaty z krwawnika w kobiecych chorobach związanych zarówno ze zbyt obfitymi, jak i zbyt skąpymi miesiączkami, nieregularnymi cyklami, niewydolnością jajników, bolesnymi skurczami macicy, szczególnie u nastolatek i kobiet w okresie menopauzy. Nasiadówki w odwarze z krwawnika uchodzą za skuteczne w przypadku białych upławów. Istnieje opinia, że krwawnik pomaga leczyć mięśniaki macicy i jej stany zapalne. Dla mężczyzn jest zalecany w impotencji i zaburzeniach seksualnych. Działa wzmacniająco i tonizująco.

NA BÓL DUSZY

Krwawnik należy do ziół o działaniu relaksującym i poprawiającym samopoczucie. Kiedy tempo życia, traumatyczne przeżycia,  niepokoje, niepowodzenia w życiu osobistym i zawodowym prowadzą do długotrwałego stresu, bezsenności i depresji, należy przez kilkanaście dni pić herbatkę z równych części ziela krwawnika i koszyczków rumianku. Prostym środkiem wzmacniającym nerwy jest również napar z mieszanki ziela krwawnika i liści szałwii lekarskiej. Krwawnik sprzyja jasności postrzegania, dodaje śmiałości i odwagi, zapobiega drażliwości, wzmacnia siły fizyczne i odporność psychiczną w trudnych okresach życia. Kwiaty krwawnika roztarte w palcach warto wąchać przy bólu głowy, bezsenności, stresach, aby uspokoić umysł, zwiększyć swoją intuicję i odbudować psychikę.

SKÓRA I WŁOSY

Krwawnik stosowany zewnętrznie działa przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie, łagodzi podrażnienia,  przyspiesza gojenie i regenerację uszkodzonego naskórka, spowalnia starzenie się skóry, redukuje zmarszczki, zwęża pory, wygładza i ujędrnia skórę. Ciepłe napary mogą służyć do przemywania cery trądzikowej lub ze skłonnością do pękania naczyń krwionośnych. Kąpiele w naparze z krwawnika relaksują i poprawiają krążenie krwi, łagodzą bóle mięśni i stawów. Ziele może również służyć do płukania włosów zarówno profilaktycznie, jak i w problemach z łupieżem, swędzeniem, przetłuszczaniem się skóry głowy. Regularne popijanie herbatki z ziela pomaga szczególnie osobom o suchej, odwodnionej cerze, gdyż wzmacniając wątrobę krwawnik usprawnia przyswajanie tłuszczów i normalizuje czynności wydzielnicze skóry.

PREPARATY

   NAPAR 1-2 łyżeczki rozdrobnionego ziela krwawnika (świeżego lub suszonego) zalać szklanką wrzącej wody. Zaparzać pod przykryciem przez około 15 minut, następnie odcedzić. Pić 1-3 razy dziennie po pół szklanki w przypadku zaburzeń trawiennych, bolesnych miesiączek, infekcji układu moczowego. Naparu można użyć do płukania jamy ustnej przy bólu gardła, dziąseł lub zębów. Dla dzieci wymieszać pół na pół krwawnik z rumiankiem. Dla poprawy smaku do preparatów z krwawnika dodawać miód.

   NALEWKA 100 g świeżych kwiatów krwawnika zalać w szklanym słoiku 200 ml spirytusu 95%. Zamknąć słoik i odstawić w ciemne miejsce na co najmniej kilka tygodni. Następnie odcedzić i przelać do butelek. Przyjmować 1-3 razy dziennie po 10-30 kropel. Nalewkę można również stosować zewnętrznie. Zapach krwawnika odstrasza owady (w tym komary) i kleszcze, dlatego dobrze jest przelać trochę nalewki do butelki ze spryskiwaczem i rozpylać na sobie, udając się na łono natury. Należy co jakiś czas powtarzać spryskiwanie, gdyż preparat nie działa długo.

    ZASYPKA NA KRWAWIĄCE RANY Sproszkować równe ilości wysuszonego ziela krwawnika i pokrzywy. Zasypywać zranioną skórę. Dezynfekuje i przyspiesza zabliźnianie skaleczeń. Wsypany delikatnie do nosa hamuje krwawienie.

PRZECIWWSKAZANIA

Niektóre osoby są uczulone na krwawnik i reagują zaczerwienieniem skóry lub wysypką. Przyjmowanie ziela krwawnika bez umiaru może wywołać ból głowy lub lekkie oszołomienie. Kobiety w ciąży i karmiące nie powinny używać preparatów z krwawnika. Nie należy również podawać ich małym dzieciom. 

                                     Małgorzata Godlewska

Małgorzata Godlewska